Liga Europy UEFA to międzynarodowy turniej piłki nożnej dla klubów europejskich. Rozgrywki zaczęły się w 2009 roku, zastępując Puchar UEFA. W turnieju rywalizują zespoły, które zajęły wysokie miejsca w krajowych ligach, ale nie grają w Lidze Mistrzów.
Liga Europy: Historia turnieju
Historia Ligi Europy UEFA sięga Pucharu UEFA, który odbył się po raz pierwszy w sezonie 1971/1972 i był rozpatrywany jako następca Pucharu Miast Targowych, chociaż UEFA oficjalnie tego nie potwierdza. W swoich początkach zgodnie z zasadą „jedno miasto, jeden klub”, w zawodach mógł startować tylko jeden zespół z każdego miasta. Reguła ta została zniesiona w sezonie 1975/1976, co pozwoliło na udział dwóch drużyn z Liverpoolu: Liverpool F.C. i Everton F.C.
W połowie lat 90., po szeregu reform rozgrywek pucharowych, w Pucharze UEFA zaczęły występować także zespoły z niższej klasy europejskich federacji piłkarskich. Do turnieju dołączano również drużyny, które zostały wyeliminowane z eliminacji lub rozgrywek grupowych Ligi Mistrzów. Co więcej, po zniesieniu Pucharu Zdobywców Pucharów, w Pucharze UEFA zaczęli rywalizować zwycięzcy krajowych rozgrywek pucharowych, jak na przykład zdobywcy Pucharu Polski.
W sezonie 2009/2010 Puchar UEFA przekształcono w Ligę Europy UEFA, co rozpoczęło nowy rozdział w historii europejskich rozgrywek klubowych. Liga Europy stała się miejscem, gdzie zespoły z czołowych miejsc w narodowych ligach, które nie uczestniczą w Lidze Mistrzów, mogą rywalizować na arenie międzynarodowej.
Liga Europy: System Turnieju
Liga Europy UEFA, będąca kontynuacją Pucharu UEFA, charakteryzuje się skomplikowanym systemem kwalifikacyjnym oraz grupowym, który ewoluował na przestrzeni lat. Poniżej przedstawiono szczegółowy opis poszczególnych faz turnieju, które miały miejsce od początku istnienia Pucharu UEFA, aż do obecnej formy rozgrywek Ligi Europy.
Puchar UEFA 1971–2004
Puchar UEFA, założony w 1971 roku, był rozgrywany początkowo systemem play-off, w którym drużyny rywalizowały w dwumeczach aż do finałowej rundy. W 1997 roku zaszła znacząca zmiana, kiedy to finał rozegrano po raz pierwszy jako pojedyncze spotkanie, zamiast tradycyjnego dwumeczu. Od sezonu 1994/1995 w turnieju wprowadzono również rundę kwalifikacyjną, a w sezonie 1996/1997 zaczęto wprowadzać drużyny, które odpadły z kwalifikacji Ligi Mistrzów. Od 1999 roku do rozgrywek dołączały zespoły, które zajęły 3. miejsca w grupach Ligi Mistrzów.
Puchar UEFA 2004–2009
W sezonie 2004/2005 wprowadzono większe zmiany w formacie turnieju, dodając fazę grupową do systemu pucharowego. W drugiej rundzie rozgrywek uczestniczyło 40 zespołów, podzielonych na 8 grup po 5 drużyn. Każdy zespół rozgrywał 4 mecze – 2 u siebie i 2 na wyjeździe. Do następnej fazy awansowało 32 zespoły, w tym 24 najlepsze drużyny z drugiej rundy i 8 zespołów z 3. miejsc grup pierwszej rundy Ligi Mistrzów. Eliminacje kontynuowano w formie dwumeczów aż do finału, który odbywał się na wcześniej wybranym przez UEFA stadionie.
Liga Europy UEFA
Od 2009 roku Puchar UEFA został przekształcony w Ligę Europy UEFA. Turniej zaczął się składać z kilku faz: kwalifikacyjnej, grupowej i pucharowej. W fazie kwalifikacyjnej udział bierze wiele drużyn podzielonych na kilka rund, w których mecze rozgrywane są w formie dwumeczów. W pierwszej rundzie uczestniczą drużyny z krajów o niższych pozycjach w rankingu UEFA oraz zwycięzcy pucharów z mniejszych lig. W kolejnych rundach dołączają zespoły z coraz wyższymi pozycjami w rankingu UEFA oraz te, które odpadły z Ligi Mistrzów. Po zakończeniu etapu kwalifikacji drużyny rywalizują w fazie grupowej, a następnie w fazie pucharowej, której kulminacja odbywa się podczas jednego meczu finałowego rozgrywanym na neutralnym gruncie.
Liga Europy: Nagrody pieniężne
Ile kluby zarabiają w Lidze Europy? Nagrody pieniężne w tej prestiżowej rywalizacji są ustalane na podstawie kilku czynników, w tym osiągnięć sportowych oraz wartości rynku telewizyjnego. Kluby otrzymują zarówno stałe wypłaty za udział i osiągnięcia w turnieju, jak i zmienne kwoty, które zależą od przychodów telewizyjnych.
Oto przykładowe nagrody finansowe dla sezonu 2021–22:
- Za udział w fazie grupowej: 3 630 000 €
- Za zwycięstwo w meczu grupowym: 630 000 €
- Za remis w meczu grupowym: 210 000 €
- Za zajęcie pierwszego miejsca w grupie: 1 100 000 €
- Za zajęcie drugiego miejsca w grupie: 550 000 €
- Za awans do rundy pucharowej (play-off): 500 000 €
- Za awans do 1/8 finału: 1 200 000 €
- Za awans do ćwierćfinału: 1 800 000 €
- Za awans do półfinału: 2 800 000 €
- Za zajęcie drugiego miejsca w finale: 4 600 000 €
- Za zdobycie mistrzostwa: 8 600 000 €
Dzięki tym nagrodom, kluby mają motywację do osiągania jak najlepszych wyników na arenie europejskiej, a zarazem uzyskują znaczące wsparcie finansowe, które przyczynia się do ich rozwoju i stabilności.
Zwycięzcy Ligi Europy
Liga Europy UEFA, znana wcześniej jako Puchar UEFA, to drugie co do prestiżu klubowe rozgrywki piłkarskie w Europie. Od momentu zmiany w 2009 roku, turniej przyciągnął wiele topowych europejskich klubów, które rywalizują o trofeum oraz atrakcyjne nagrody finansowe. Finały tych rozgrywek często były emocjonujące i pełne niezapomnianych momentów.
- 2009/2010: Atlético Madryt (Hiszpania) – Fulham F.C. (Anglia) 2:1 (po dogrywce)
- 2010/2011: FC Porto (Portugalia) – SC Braga (Portugalia) 1:0
- 2011/2012: Atlético Madryt (Hiszpania) – Athletic Bilbao (Hiszpania) 3:0
- 2012/2013: Chelsea F.C. (Anglia) – Benfica Lizbona (Portugalia) 2:1
- 2013/2014: Sevilla FC (Hiszpania) – Benfica Lizbona (Portugalia) 0:0 (po dogrywce, karne 4:2)
- 2014/2015: Sevilla FC (Hiszpania) – Dnipro Dniepropetrowsk (Ukraina) 3:2
- 2015/2016: Sevilla FC (Hiszpania) – Liverpool F.C. (Anglia) 3:1
- 2016/2017: Manchester United (Anglia) – Ajax Amsterdam (Holandia) 2:0
- 2017/2018: Atlético Madryt (Hiszpania) – Olympique Marsylia (Francja) 3:0
- 2018/2019: Chelsea F.C. (Anglia) – Arsenal F.C. (Anglia) 4:1
- 2019/2020: Sevilla FC (Hiszpania) – Inter Mediolan (Włochy) 3:2
- 2020/2021: Villarreal CF (Hiszpania) – Manchester United (Anglia) 1:1 (po dogrywce, karne 11:10)
- 2021/2022: Eintracht Frankfurt (Niemcy) – Rangers F.C. (Szkocja) 1:1 (po dogrywce, karne 5:4)
- 2022/2023: Sevilla FC (Hiszpania) – AS Roma (Włochy) 1:1 (po dogrywce, karne 4:1)
